آیا برای تشخیص سرطان پروستات انجام نمونه برداری ضروری است؟

سرطان پروستات یکی از شایع ترین سرطان ها در مردان است و تشخیص زودهنگام آن می تواند شانس درمان موفق را به طور چشمگیری افزایش دهد. برای رسیدن به یک تشخیص دقیق پزشکان معمولاً از ترکیبی از آزمایش های خون مانند PSA، معاینه فیزیکی و روش های تصویربرداری استفاده می کنند اما این روش ها به تنهایی نمی توانند وجود سلول های سرطانی را به صورت قطعی ثابت کنند به همین دلیل در بسیاری از مواردی که نتایج اولیه مشکوک باشد یا احتمال بدخیمی بالا برود نمونه برداری پروستات (بیوپسی) به عنوان تنها راه قطعی برای تأیید یا رد سرطان توصیه می شود. بیوپسی تنها روش تشخیصی است که امکان بررسی بافتی و مشاهده مستقیم سلول ها زیر میکروسکوپ را فراهم می کند. به این ترتیب پزشک می تواند نوع سلول ها، شدت بیماری و درجه تهاجم آن (بر اساس نمره گلیسون) را تعیین کند.

بیوپسی زمانی مطرح می شود که نشانه هایی از احتمال سرطان وجود داشته باشد. این نشانه ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
افزایش غیرطبیعی سطح PSA در خون که می تواند بیانگر التهاب، بزرگی خوش خیم پروستات یا وجود تومور بدخیم باشد.
وجود توده، سفتی یا ناهمواری در معاینه انگشتی رکتوم (DRE) که احتمال وجود بافت سرطانی را مطرح می کند.
یافته های مشکوک در تصویربرداری مانند MRI چند پارامتری یا سونوگرافی که نواحی غیرطبیعی یا ضایعات قابل توجه را نشان می دهند.
سابقه خانوادگی قوی یا جهش های ژنتیکی شناخته شده که خطر ابتلا را بالا می برند و باعث می شوند حتی تغییرات خفیف در آزمایش ها نیز جدی گرفته شود.

پزشک با ترکیب این نتایج و ارزیابی کلی وضعیت بیمار تصمیم می گیرد که آیا نمونه برداری ضرورت دارد یا می توان ابتدا با روش های تکمیلی مانند MRI دقیق تر یا تکرار آزمایش PSA وضعیت را دوباره بررسی کرد.

روش سنتی

رایج ترین و قدیمی ترین روش نمونه برداری از طریق مقعد با هدایت سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) است.
در این شیوه با کمک پروب سونوگرافی پزشک محل دقیق ورود سوزن را شناسایی می کند و سوزن های باریک مخصوص وارد پروستات می شوند تا از چندین ناحیه مختلف غده نمونه های کوچک بافتی برداشته شود. این کار معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود و بیمار در همان روز ترخیص می شود.

روش هدایت ‌شده با MRI یا ترکیبی MRI-TRUS

در سال های اخیر نمونه برداری با هدایت MRI یا روش ترکیبی MRI-TRUS دقت تشخیص را بالا برده است. در این روش پزشک دقیقاً می تواند نواحی مشکوکی را که در MRI دیده شده هدف بگیرد و به این ترتیب احتمال جواب منفی کاذب کاهش می یابد.

بیوپسی از طریق پرینه

برخی بیماران نیز بسته به شرایط خاص آناتومیکی یا خطر عفونت ممکن است نیاز به بیوپسی از طریق پرینه (ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد) داشته باشند. این روش که با کمک بی حسی یا بیهوشی سبک انجام می شود، امکان دسترسی به بخش های عمیق تر پروستات را فراهم کرده و خطر انتقال عفونت از روده به پروستات را به طور قابل توجهی کم می کند.

روش‌های پیشرفته‌تر

در برخی موارد سخت‌تر پزشکان از بیوپسی اشباعی یا تکنیک‌های فیوژن که در آن تصاویر MRI با سونوگرافی ترکیب می‌شوند، استفاده می‌کنند تا پزشک بتواند با دقت بیشتری محل ضایعه را شناسایی و سوزن نمونه‌برداری را به همان نقطه هدایت کند که تعداد نمونه‌ها بیشتر و دقت بالاتر می‌شود.

سرطان پروستات انواع مختلفی دارد و همه آن‌ها نیاز به درمان فوری ندارند. تصمیم‌گیری درباره مسیر درمانی بر اساس عواملی مانند شدت بیماری، مرحله پیشرفت، سن بیمار، وضعیت عمومی سلامت و اولویت‌های شخصی انجام می‌شود.

سرطان‌های کم‌خطر

در مواردی که سرطان پروستات آهسته رشد می‌کند و تهدید فوری برای زندگی بیمار ندارد، گزینه‌ای به نام پیگیری فعال (Active Surveillance) توصیه می‌شود.
در این روش بیمار تحت پایش منظم با آزمایش PSA، معاینه انگشتی (DRE) و در صورت نیاز MRI یا تکرار بیوپسی قرار می‌گیرد.

سرطان‌های با خطر متوسط و بالا

برای سرطان‌های با خطر متوسط یا بالا درمان‌های تهاجمی‌تر معمولاً ضروری است. این درمان‌ها شامل:
جراحی پروستات (پروستاتکتومی رادیکال): در این روش پروستات به طور کامل و همراه با بافت‌های اطراف آن که ممکن است به سرطان مبتلا شده باشند برداشته می‌شود.
رادیوتراپی: در این روش از تابش اشعه برای نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
هورمون ‌درمانی: این درمان به منظور کاهش سطح هورمون تستوسترون در بدن انجام می‌شود چرا که تستوسترون نقش مهمی در رشد سلول‌های سرطانی پروستات دارد.
شیمی‌درمانی: در موارد پیشرفته‌تر یا زمانی که سرطان به دیگر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کرده باشد شیمی‌درمانی برای نابودی سلول‌های سرطانی و جلوگیری از گسترش آن‌ها استفاده می‌شود.

در کنار این درمان‌های تهاجمی گزینه‌های کم‌تهاجمی نیز برای درمان سرطان‌های با خطر متوسط وجود دارد که می‌توانند به عنوان درمان‌های مکمل یا جایگزین در نظر گرفته شوند. این روش‌ها شامل:
ابلیشن با لیزر یا امواج مایکروویو: در این روش امواج مایکروویو یا لیزر به سلول‌های سرطانی پروستات تابیده می‌شود تا آن‌ها را نابود کند. این روش معمولاً برای تومورهای کوچک و در دسترس که در نواحی خاصی از پروستات قرار دارند مؤثر است.
کرایوتراپی: در این روش با استفاده از دستگاه‌های مخصوص دمای بافت سرطانی به شدت کاهش می‌یابد و باعث منجمد شدن سلول‌های سرطانی می‌شود. این روش برای بیمارانی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
هایفوتراپی (HIFU): این روش از امواج اولتراسوند با شدت بالا برای تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در این روش،از طریق دستگاه‌های خاص امواج صوتی با شدت زیاد به بافت‌های سرطانی تابیده می‌شود تا آن‌ها را نابود کند. هایفوتراپی عوارض کمتری نسبت به جراحی دارد و معمولاً برای سرطان‌های محدود به ناحیه خاصی از پروستات استفاده می‌شود.
آمبولیزاسیون پروستات: در این روش با مسدود کردن شریان‌های خونرسان پروستات جریان خون به ناحیه سرطانی کاهش می‌یابد و باعث کوچک شدن توده می‌شود.
آمبولیزاسیون توده های پروستات به خصوص در مواقعی که سرطان باعث علائم خونریزی یا بزرگی پروستات می‌شود می‌تواند مفید باشد.

نمونه‌برداری پروستات نقش مهمی در تشخیص قطعی سرطان پروستات ایفا می‌کند. هرچند آزمایش PSA و تصویربرداری می‌توانند احتمال وجود تومور را نشان دهند ولی تنها بیوپسی است که نوع و شدت سرطان را به طور قطعی مشخص می‌کند. این روش به پزشکان این امکان را می‌دهد که نه تنها به تأیید وجود سرطان بپردازند بلکه درجه تهاجم آن را نیز ارزیابی کنند. بر اساس نتایج نمونه برداری، پزشک قادر خواهد بود بهترین روش درمانی را برای بیمار انتخاب کند. بنابراین در صورتی که پزشک انجام بیوپسی را توصیه کند این مرحله برای تعیین مسیر صحیح درمان و افزایش شانس موفقیت در درمان سرطان پروستات ضروری است.
در مرکز نمونه برداری یاس نیاوران با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیم پزشکی مجرب درمان بیماری‌های پروستات به‌صورت تخصصی و مؤثر انجام می‌شود. تشخیص به‌موقع این بیماری‌ها و اقدام صحیح در مراحل اولیه می‌تواند در درمان و پیشگیری از مشکلات جدی مؤثر باشد. برای رزرو نوبت و شروع روند درمان می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت اقدام نمایید و یا با شماره 02126135170 تماس بگیرید.

منابع
mayoclinic.org
hopkinsmedicine