چرا زنان باردار بیشتر از دیگران به واریس مبتلا می‌شوند؟

در دوران بارداری، بدن زنان با تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی زیادی همراه است اگرچه این تغییرات برای رشد و تغذیه جنین ضروری‌اند، اما می‌توانند عوارضی مانند واریس را نیز به دنبال داشته باشند، تجمع فشار در رگ‌ها، کاهش گردش خون و اختلال در بازگشت خون به قلب، از جمله عواملی هستند که احتمال بروز این بیماری را در دوران حاملگی افزایش می‌دهند.
دلایل اصلی‌ این عارضه عبارتند از:

افزایش حجم خون در دوران بارداری

یکی از اصلی‌ترین دلایل، افزایش قابل توجه حجم خون است که به منظور تأمین نیازهای جنین و جفت اتفاق می‌افتد. میزان خون در گردش، در بدن زن باردار حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. این افزایش حجم خون باعث افزایش فشار بر دیواره‌های رگ‌ها شده و به ویژه بازگشت خون از پاها به قلب را دشوارتر می‌کند. در نتیجه، فشار خون در رگ‌ها افزایش یافته و احتمال گشاد شدن وریدها بیشتر می‌شود.

تغییرات هورمونی (افزایش پروژسترون)

در دوران بارداری سطح هورمون پروژسترون به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. این هورمون باعث شل شدن عضلات صاف دیواره رگ‌ها می‌شود و در نتیجه انعطاف‌پذیری رگ‌ها افزایش می‌یابد. این شل شدن عضلات باعث کاهش مقاومت رگ‌ها در برابر فشار خون شده و خون تمایل بیشتری به تجمع در رگ‌ها دارد که این امر زمینه را برای بروز این عارضه فراهم می‌کند.

فشار مکانیکی رحم بر وریدها

با رشد جنین و افزایش اندازه رحم، فشار مستقیمی بر روی رگ‌های لگنی و به‌ویژه ورید اجوف تحتانی (وریدی که خون را از پایین‌تنه به قلب بازمی‌گرداند) وارد می‌شود. این فشار، بازگشت خون از پاها را کند کرده و باعث تجمع آن در وریدهای پا و در نتیجه ایجاد این بیماری می‌شود.

برخی شرایط و ویژگی‌ها می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. شناخت این عوامل می‌تواند به پیشگیری بهتر و مدیریت به موقع کمک کند:
سابقه خانوادگی: اگر والدین یا نزدیکان دچار واریس باشند، احتمال بروز آن در فرد نیز بیشتر است.
بارداری چندقلویی: داشتن بیش از یک جنین در رحم فشار بیشتری بر رگ‌ها وارد می‌کند و خطر ابتلا را بالا می‌برد.
اضافه‌وزن بیش از حد در دوران بارداری: وزن اضافی فشار روی رگ‌ها را افزایش داده و باعث کندی جریان خون می‌شود.
ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت بدون حرکت: عدم تحرک کافی باعث کاهش بازگشت خون به قلب و تجمع آن در رگ‌ها می‌شود.
بارداری در سن بالا: با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی دیواره رگ‌ها کاهش یافته و احتمال مبتلا شدن بیشتر می‌شود.
سابقه قبلی یا مشکلات عروقی: وجود واریس یا مشکلات گردش خون قبل از بارداری، ریسک را افزایش می‌دهد.
استرس و فشارهای روحی: می‌تواند بر عملکرد سیستم گردش خون تأثیر منفی بگذارد.
با توجه به این عوامل، زنان باردار باید بیشتر مراقب وضعیت عروقی خود باشند و در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی، سریعاً به پزشک مراجعه کنند؛ همچنین مشورت با متخصصان مرکز یاس نیاوران بهترین کلینیک درمان واریس در شمال تهران می‌تواند گامی مطمئن در حفظ سلامت رگ‌ها و جلوگیری از پیشرفت بیماری باشد.

علائم و نشانه‌ها ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برخی علائم رایج عبارت‌اند از:
رگ‌های برجسته، پیچ‌خورده و متورم که اغلب رنگی آبی یا بنفش دارند.
احساس سنگینی یا خستگی در پاها که با گذشت روز افزایش می‌یابد.
خارش، سوزش یا درد مبهم در ناحیه‌ای که رگ‌ها متورم شده‌اند.
گرفتگی عضلات به ویژه در شب‌ها و اواخر روز.
تورم مچ پاها و ساق پا که ممکن است باعث احساس ناراحتی شود.
در موارد شدید، ممکن است درد یا احساس سوزش شدیدی رخ دهد که نیاز به بررسی پزشکی دارد.

دوران بارداری

درمان در دوران بارداری محدود و بیشتر پیشگیرانه و حمایتی است؛ چون بسیاری از روش‌های تهاجمی مثل تزریق یا جراحی به خاطر حفظ سلامت مادر و جنین در این دوره توصیه نمی‌شود، با این حال، روش‌های غیرتهاجمی و مراقبتی وجود دارد که می‌تواند علائم را کاهش داده و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند:
استفاده از جوراب‌های فشاری: یکی از مؤثرترین و بی‌خطرترین روش‌هاست که با اعمال فشار یکنواخت به رگ‌های پا، به بهبود جریان خون کمک کرده و تورم را کاهش می‌دهد. جوراب‌ها باید متناسب با سایز و شدت بیماری توسط پزشک تجویز شوند.
ورزش ملایم و منظم: انجام پیاده‌روی، یوگای بارداری و تمرینات سبک توصیه می‌شود تا گردش خون بهتر شده و از ایستایی خون در رگ ها جلوگیری شود.
بالا نگه داشتن پاها: قرار دادن پاها بالاتر از سطح قلب هنگام استراحت به کاهش فشار و بهبود جریان خون کمک می‌کند.
خوابیدن به پهلوی چپ: این حالت خوابیدن فشار وارده بر وریدی که خون را از قسمت پایین بدن به قلب بازمی‌گرداند،کاهش داده و گردش خون بهتری فراهم می‌کند.
خودداری از ایستادن یا نشستن طولانی: تغییر مکرر وضعیت بدن و اجتناب از حالت‌های ایستا باعث جلوگیری از انسداد جریان خون می‌شود.
رژیم غذایی سالم: مصرف مایعات کافی و مواد غذایی حاوی فیبر برای جلوگیری از یبوست و کاهش فشار اضافی بر رگ‌ها مهم است.
مشاوره و پیگیری پزشکی: در صورت تشدید علائم یا دردهای شدید، حتما باید با پزشک متخصص مشورت شود.
درمان تهاجمی در بارداری: در موارد خاص که واریس بسیار شدید، دردناک یا همراه با عوارضی مانند زخم و خونریزی باشد، پزشک متخصص ممکن است تصمیم به انجام برخی اقدامات محدود و کنترل‌شده بگیرد تا سلامت مادر و جنین به خطر نیفتد. در این شرایط، تصمیم‌گیری باید با دقت بسیار و بر اساس بررسی‌های کامل پزشکی انجام شود.

توجه داشته باشید که تمامی این راهکارها باید تحت نظر و با مشورت پزشک متخصص انجام شود. هرگونه تغییر در سبک زندگی، ورزش یا مصرف وسایل کمکی مثل جوراب واریس باید با تأیید پزشک صورت گیرد تا سلامت مادر و جنین به بهترین شکل حفظ شود.

درمان‌ها پس از زایمان

در بیشتر موارد، این بیماری پس از زایمان به‌مرور بهبود می‌یابد و بسیاری از علائم به طور طبیعی کاهش پیدا می‌کنند. با این حال، در برخی زنان، ممکن است این عارضه شدیدتر شده یا پس از زایمان همچنان باقی بماند و باعث ناراحتی یا مشکلاتی در زندگی روزمره شود.
در این شرایط، درمان‌های تخصصی پزشکی معمولاً بعد از پایان دوره بارداری و شیردهی آغاز می‌شوند تا از سلامت مادر و کودک محافظت شود. درمان‌های موجود شامل روش‌های کم تهاجمی و تهاجمی است که بسته به شدت بیماری و شرایط فردی بیمار انتخاب می‌شوند:
اسکلروتراپی: در این روش، ماده‌ای خاص به داخل رگ‌های آسیب‌دیده تزریق می‌شود که باعث بسته شدن و از بین رفتن آن‌ها می‌شود. این درمان برای واریس‌های کوچک و متوسط مناسب است.
لیزر درمانی داخل وریدی (EVLA): این روش از انرژی لیزر برای گرم کردن و بسته کردن رگ‌های آسیب‌دیده استفاده می‌کند و معمولاً برای واریس‌های بزرگ‌تر کاربرد دارد.
درمان با امواج رادیویی (RFA): مشابه لیزر درمانی است ولی از امواج رادیویی برای بستن رگ‌ها استفاده می‌شود.
جراحی: در موارد شدید و هنگامی که سایر روش‌ها مؤثر نباشند، جراحی برداشت رگ‌های واریسی انجام می‌شود.

انتخاب بهترین روش درمانی نیازمند ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص است که بر اساس شدت و محل بیماری و شرایط کلی بیمار تصمیم‌گیری می‌کند.

واریس در دوران بارداری مشکل رایجی است که با مراقبت‌های مناسب و رعایت نکات پیشگیرانه می‌توان آن را کنترل کرد. تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون در این دوران باعث ایجاد این عارضه می‌شوند، اما پس از پایان بارداری روش‌های درمانی کم‌تهاجمی و مؤثری وجود دارد که به بهبود وضعیت و افزایش کیفیت زندگی کمک می‌کند. در مرکز نمونه برداری یاس نیاوران، تیم متخصص ما با استفاده از تجهیزات پیشرفته آماده ارائه بهترین خدمات درمان واریس به شما عزیزان است. برای دریافت مشاوره و نوبت ویزیت، لطفاً از دکمه دریافت نوبت استفاده کنید و یا با شماره 02126135170 تماس بگیرید.

منابع
my.clevelandclinic
drashokdubaiveinclinic