آیا درمان های غیرجراحی می‌توانند نیاز به پیوند کبد را کاهش دهند؟

هیچ درمان غیرجراحی نمی‌تواند جایگزین کامل پیوند کبد شود. با این حال این روش‌ها می‌توانند روند بیماری را کندتر کنند، علائم را کنترل نمایند و فرصت بیشتری در اختیار بیمار قرار دهند تا یا شرایط عمومی او بهبود پیدا کند یا زمان مناسب برای پیوند فراهم شود. مهم‌ترین این روش‌ها عبارتند از:

درمان دارویی

داروها اولین خط درمانی در بیماران کبدی هستند.
داروهای ادرارآور برای کنترل آسیت (تجمع مایع در شکم)
لاکتولوز و آنتی‌بیوتیک‌ها برای کاهش انسفالوپاتی کبدی (اختلال مغزی به دلیل ناتوانی کبد در دفع سموم)
داروهای کاهنده فشار خون در سیاهرگ های کبدی برای پیشگیری از خونریزی واریسی (ترکیدن رگ‌های واریسی در مری یا معده)
این درمان‌ها کیفیت زندگی بیماران را بهتر می‌کنند ولی به‌تنهایی جلوی پیشرفت کامل بیماری را نمی‌گیرند.

روش TIPS (شانت پورتوسیستمیک داخل‌کبدی)

این روش یک مداخله کم‌تهاجمی است که در آن پزشک با استفاده از کاتتر، یک استنت (لوله فلزی کوچک) را در داخل سیاهرگ‌های کبد قرار می‌دهد. این استنت یک مسیر جدید بین ورید پورت (سیاهرگ اصلی که خون را از روده به کبد می‌آورد) و سیاهرگ‌های عمومی بدن ایجاد می‌کند. به این ترتیب فشار خون در سیستم پورت کاهش می‌یابد.
بیشتر برای بیمارانی که دچار آسیت مقاوم (تجمع مایع در شکم که به دارو جواب نمی‌دهد) یا خونریزی‌های مکرر واریسی (ترکیدن رگ‌های واریسی در مری یا معده) هستند مناسب است.

مزایا
کنترل علائم خطرناک مثل خونریزی
کاهش نیاز به بستری‌های مکرر
بهبود کیفیت زندگی بیمار

محدودیت‌ها و عوارض
افزایش احتمال انسفالوپاتی کبدی (اختلال هوشیاری و حافظه به‌خاطر تجمع سموم در خون)
این روش عملکرد اصلی کبد را بهتر نمی‌کند، فقط عوارض بیماری را کنترل می‌کند.

دیالیز کبدی

وقتی کبد به‌طور جدی آسیب می‌بیند و دیگر نمی‌تواند وظایف خودش را انجام دهد دستگاه‌هایی طراحی شده‌اند که به شکل موقت بخشی از این کار را بر عهده می‌گیرند. به این روش‌ها اصطلاحاً دیالیز کبدی (پاکسازی خون با دستگاه) یا سیستم‌های حمایت برون‌بدنی گفته می‌شود.
از جمله این روش‌ها می‌توان به MARS (سیستم حذف سموم با آلبومین)، Prometheus (فیلتر پیشرفته خون) و تعویض پلاسما (جایگزین کردن بخشی از پلاسما یا همان مایع خون با مایع سالم) اشاره کرد.
این روش‌ها مثل یک پل درمانی عمل می‌کنند؛ یعنی بیمار را از مرحله بحرانی عبور می‌دهند تا بتواند به زمان مناسب برای پیوند برسد.

مزایا
کاهش سریع سموم خون
بهبود علائم شدید مثل گیجی، بی‌حالی یا خارش شدید
کمک به بهتر شدن وضعیت عمومی بیمار برای انجام پیوند

محدودیت‌ها
درمان دائمی نیستند و فقط به‌طور موقت مؤثرند.
نیاز به تجهیزات پیشرفته و هزینه بالا دارند.
نمی‌توانند کبد آسیب‌دیده را ترمیم کنند، فقط علائم را کاهش می‌دهند.

روش‌های کم‌تهاجمی برای تومورهای کبدی

بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان کبدی (هپاتوسلولار کارسینوما یا HCC) به دلیل شرایط ضعیف کبدی یا مشکلات دیگر کاندید مناسبی برای جراحی بزرگ یا پیوند نیستند. در این شرایط روش‌های کم‌تهاجمی می‌توانند نقش بسیار مهمی در کنترل بیماری و افزایش طول عمر بیمار ایفا کنند. این روش‌ها با هدف تخریب یا محدود کردن رشد تومور انجام می‌شوند و اغلب به‌عنوان درمان نهایی یا پل درمانی تا زمان پیوند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ابلیشن با امواج رادیویی (RFA)
در این روش یک سوزن نازک تحت هدایت سونوگرافی یا CT وارد تومور می‌شود. سپس با امواج رادیویی گرما تولید می‌شود و سلول‌های سرطانی از بین می‌روند.
مزایا: کم‌تهاجمی بودن، دوران نقاهت کوتاه، مناسب برای تومورهای کوچک (زیر ۳ سانتی‌متر)
محدودیت: برای تومورهای بزرگ یا نزدیک به رگ‌های اصلی کمتر مؤثر است.

ابلیشن با امواج ماکروویو (MWA)
مشابه RFA است اما به جای امواج رادیویی از امواج ماکروویو برای تولید گرما استفاده می‌شود که توان بیشتری برای نابودی توده‌های سرطانی دارند و درمان سریع‌تر انجام می‌شود.
مزایا: توانایی تخریب تومورهای بزرگ‌تر نسبت به RFA و زمان درمان کوتاه‌تر.
محدودیت: همچنان برای تومورهای خیلی بزرگ یا چندکانونی کافی نیست.
در این میان، انجام مایکروویو توده های کبدی در کلینیک یاس نیاوران با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیمی متخصص با بالاترین دقت و ایمنی صورت می‌گیرد و به بیماران امکان دریافت درمانی مطمئن و مؤثر را می‌دهد.

شیمی‌آمبولیزاسیون شریانی (TACE)
در این روش داروی شیمی‌درمانی همراه با مواد مسدودکننده مستقیماً داخل رگ تغذیه‌کننده تومور تزریق می‌شود. این کار هم خونرسانی به تومور را قطع می‌کند و هم داروی ضدسرطان را دقیقاً در محل تجمع می‌دهد.
مزایا: یکی از پرکاربردترین روش‌ها برای بیمارانی که کاندید جراحی نیستند.
محدودیت: نیاز به تکرار دوره‌ای دارد و برای بیماران با عملکرد ضعیف کبد مناسب نیست.

آمبولیزاسیون انتخابی
در این روش بدون داروی شیمی‌درمانی، فقط جریان خون به سمت تومور قطع می‌شود. این کار باعث کوچک شدن یا توقف رشد تومور می‌گردد.
مزایا: برای بیمارانی که تحمل داروی شیمی‌درمانی را ندارند مناسب است.
محدودیت: اثرگذاری معمولاً کمتر از TACE است.
گاهی از روش‌هایی مانند آنژیوآمبولیزاسیون تومورهای کبدی نیز استفاده می‌شود که هدف اصلی آن‌ها قطع خونرسانی به توده و محدود کردن رشد آن است.

به‌طور کلی این روش‌ها می‌توانند به‌طور قابل توجهی رشد تومور را مهار کنند، علائم بیماری را کاهش دهند و زمان ارزشمندی برای رسیدن به مرحله پیوند یا درمان‌های دیگر در اختیار بیمار قرار دهند. البته هیچ‌کدام جایگزین کامل جراحی یا پیوند نیستند اما در عمل بالینی نقش نجات‌بخش دارند.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت بیماری‌های کبدی، توجه به پیشگیری و پیگیری منظم است. بسیاری از بیماری‌های کبدی در مراحل اولیه بدون علامت هستند و زمانی تشخیص داده می‌شوند که آسیب زیادی وارد شده است. به همین دلیل انجام آزمایش‌های دوره‌ای خون برای بررسی آنزیم‌های کبدی، سونوگرافی یا الاستوگرافی کبد و همچنین نمونه برداری کبد در افراد پرخطر (مثل مبتلایان به هپاتیت، افراد با سابقه مصرف الکل، بیماران دیابتی یا چاق) اهمیت ویژه‌ای دارد.
علاوه بر این واکسیناسیون علیه هپاتیت B،پرهیز از مصرف الکل و داروهای مضر برای کبد، تغذیه سالم و ورزش منظم می‌توانند روند ابتلا یا پیشرفت بیماری‌های کبدی را به‌طور چشمگیری کاهش دهند.
تشخیص زودهنگام و رعایت اقدامات پیشگیرانه بهترین فرصت برای جلوگیری از رسیدن بیمار به مرحله پیوند کبد است.

با وجود تمام پیشرفت‌های درمانی و روش‌های غیرجراحی بعضی بیماران هنوز تنها گزینه قطعی‌شان پیوند کبد است. این گروه شامل افراد زیر می‌شود:

بیماران مبتلا به نارسایی کامل کبد

در این حالت کبد تقریباً تمام توانایی خود را برای انجام وظایف حیاتی مثل دفع سموم، تولید پروتئین‌ها و تنظیم مواد شیمیایی خون از دست داده است.
این بیماران اغلب با علائمی مانند زردی شدید، خونریزی‌های مکرر، گیجی یا حتی کما مراجعه می‌کنند و دیگر هیچ درمان دارویی یا حمایتی نمی‌تواند وضعیتشان را بهبود دهد.

افراد با سیروز جبران‌ناپذیر

وقتی بافت کبد به‌طور گسترده دچار فیبروز و تخریب شده باشد و دیگر ذخیره عملکردی برای جبران نداشته باشد، اصطلاحاً سیروز جبران‌ناپذیر ایجاد می‌شود. در این شرایط حتی با دارو و تغییر سبک زندگی هم نمی‌توان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت و تنها راه‌حل پیوند است.

بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته

اگر تومور کبدی از حد قابل‌درمان با روش‌های کم‌تهاجمی (مثل RFA یا TACE) عبور کند یا بیش از حد گسترش پیدا کرده باشد، تنها گزینه مطمئن برای افزایش بقا و حذف کامل توده سرطانی، پیوند است. البته پیوند در این بیماران معمولاً فقط در صورتی انجام می‌شود که معیارهای مشخصی رعایت شده باشد.

روش‌های غیرجراحی در بیماری‌های کبدی نقش بسیار مهمی دارند. آن‌ها می‌توانند علائم را کاهش دهند، کیفیت زندگی بیماران را بهتر کنند و زمان بیشتری در اختیارشان بگذارند. از داروها تا روش‌های پیشرفته‌تری مثل TIPS، دیالیز کبدی و درمان‌های کم‌تهاجمی سرطان، همه این‌ها در واقع مانند یک پل درمانی عمل می‌کنند؛ پلی که بیمار را به شرایط پایدارتر می‌رساند و فرصت بیشتری برای رسیدن به زمان مناسب پیوند ایجاد می‌کند.
مرکز نمونه برداری یاس نیاوران با بهره‌گیری از تیم متخصص و تجهیزات پیشرفته، خدمات غیرجراحی را برای کنترل و مدیریت مشکلات کبدی با دقت بالا و کم‌ترین عارضه ارائه می‌کند. مراجعه به موقع و آغاز درمان حمایتی از پیشرفت بیماری و رسیدن به مراحل خطرناک پیشگیری کرده و فرصت بیشتری برای بیمار ایجاد می‌کند. برای دریافت مشاوره یا تعیین وقت می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا تماس با شماره 02126135170 اقدام کنید.

منابع
medizinonline
mayoclinic