چرا خونریزی شدید قاعدگی رخ می‌دهد و نشانه چه بیماری است؟

چرا خونریزی شدید قاعدگی مهم است و نشانه چیست؟
تیم تولید محتوایی ایران نوبت
1404/09/16

خونریزی شدید قاعدگی و نشانه‌های آن

خونریزی شدید قاعدگی یکی از مشکلات شایع در میان زنان است و می‌تواند به‌طور مستقیم بر زندگی روزمره فعالیت‌های کاری تمرکز انرژی روزانه و حتی کیفیت خواب تأثیر بگذارد. بسیاری از زنان به دلیل آشنایی طولانی‌مدت با الگوی عادت ماهانه خود این نوع خونریزی را طبیعی تصور می‌کنند؛ اما واقعیت این است که خونریزی بیش از حد در بسیاری از موارد نشانه وجود یک اختلال جدی در بدن به‌ویژه در سیستم تولیدمثل یا غدد هورمونی است. از نظر پزشکی زمانی گفته می‌شود که فرد دچار خونریزی بیش از حد یا «منوراژی» شده است که میزان خونریزی بسیار بیشتر از حد معمول باشد یا مدت آن بیش از هفت روز طول بکشد. زنانی که مجبور می‌شوند هر یک تا دو ساعت نوار بهداشتی یا تامپون خود را تعویض کنند با لخته‌های بزرگ خون مواجه می‌شوند یا علائمی مانند ضعف تپش قلب سرگیجه و رنگ‌پریدگی را تجربه می‌کنند بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
این وضعیت اگر نادیده گرفته شود می‌تواند به کم‌خونی شدید اختلال در تمرکز خستگی مزمن و کاهش کیفیت زندگی منجر شود. از سوی دیگر خونریزی بیش از حد گاهی اولین علامت بیماری‌هایی مانند فیبروم رحم پولیپ اختلالات هورمونی مشکلات تیروئید یا حتی اختلالات انعقادی خون است؛ بنابراین دانستن این‌که چه چیزی در بدن رخ می‌دهد اهمیت زیادی دارد. بسیاری از زنان تا زمانی که علائم شدیدتر نشود به پزشک مراجعه نمی‌کنند در حالی که تشخیص زودهنگام می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند و روند درمان را بسیار ساده‌تر سازد.

اهمیت خونریزی شدید قاعدگی

اهمیت خونریزی شدید قاعدگی
خونریزی غیرطبیعی می‌تواند نشانه اختلالات هورمونی مشکلات رحمی یا حتی بیماری‌های خطرناک‌تر باشد. اهمیت بررسی آن در موارد زیر است:

جلوگیری از کم‌خونی شدید

وقتی بدن در هر چرخه مقدار زیادی خون از دست می‌دهد ذخایر آهن کاهش پیدا می‌کند و کم‌خونی ایجاد می‌شود. این کم‌خونی می‌تواند به علائمی مانند خستگی شدید تنگی نفس ضعف سردرد و تپش قلب منجر شود. در موارد پیشرفته حتی ممکن است فرد نیاز به مصرف مکمل‌های قوی آهن یا تزریق داشته باشد. تشخیص زودهنگام خونریزی بیش از حد از بروز این مشکلات جلوگیری می‌کند.

تشخیص بیماری‌های رحمی در مراحل اولیه

فیبروم پولیپ آندومتریوز و مشکلات دیواره رحم از جمله علل شایع خونریزی بیش از حد هستند. بسیاری از زنان زمانی متوجه این بیماری‌ها می‌شوند که علائم شدید شده یا حتی نیاز به جراحی پیدا شده است. توجه به الگوی خونریزی و مراجعه به متخصص می‌تواند این بیماری‌ها را در همان مراحل ابتدایی آشکار کند که درمان آن‌ها ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.

حفظ سلامت باروری

خونریزی غیرطبیعی گاهی نشانه اختلالات تخمک‌گذاری یا مشکلات هورمونی مرتبط با باروری است. اگر این وضعیت به‌موقع بررسی نشود ممکن است به ناباروری اختلالات چرخه عادت ماهانه یا مشکلات مربوط به تخمدان‌ها منجر شود. تشخیص دقیق علت به فرد کمک می‌کند چرخه‌ای سالم داشته باشد و در آینده برای بارداری با چالش مواجه نشود.

پیشگیری از مشکلات مزمن

بسیاری از بیماری‌های هورمونی یا رحمی اگر در مراحل اولیه تشخیص داده نشوند به مرور مزمن و پیچیده می‌شوند. برای مثال اختلالات تیروئید یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می‌توانند سال‌ها بدون علامت واضح بمانند و تنها با تغییر الگوی عادت ماهانه خود را نشان دهند. بررسی خونریزی بیش از حد کمک می‌کند از مزمن شدن این مشکلات و پیامدهای طولانی‌مدت آن جلوگیری شود.

علائم مهم

لخته‌های بزرگ: وجود لخته‌های بزرگ معمولاً نشان می‌دهد خونریزی از حد طبیعی فراتر رفته و بدن فرصت کافی برای رقیق‌سازی و خروج آرام خون ندارد. این حالت می‌تواند نشانه مشکلاتی مانند فیبروم پولیپ یا اختلالات انعقادی باشد و نیازمند ارزیابی پزشکی است.
درد شدید: اگر درد عادت ماهانه از حد طبیعی فراتر باشد و فعالیت روزمره را مختل کند احتمال وجود بیماری‌هایی مثل اندومتریوز فیبروم یا التهاب لگنی مطرح می‌شود. این نوع درد علامتی هشداردهنده است و باید علت آن به‌طور دقیق بررسی شود.
ضعف و تنگی نفس : ضعف سرگیجه یا تنگی نفس در دوران عادت ماهانه معمولاً به دلیل کم‌خونی ناشی از خونریزی زیاد ایجاد می‌شود. کاهش سطح آهن و هموگلوبین در این شرایط می‌تواند توان بدن را پایین بیاورد و در صورت ادامه‌دار بودن به درمان جدی نیاز پیدا می‌کند.

دلایل شایع

دلایل شایع
اختلالات هورمونی: عدم تعادل میان استروژن و پروژسترون باعث ناهماهنگی در ریزش پوشش داخلی رحم می‌شود.
فیبروم رحم : فیبروم‌ها توده‌های خوش‌خیم هستند که می‌توانند سبب افزایش خونریزی شوند.
پولیپ رحم : پولیپ‌های کوچک نیز می‌توانند سبب خونریزی غیرطبیعی شوند.
اختلالات انعقادی خون: برخی بیماری‌ها مانند بیماری فون‌ویلبراند باعث خونریزی بیش از حد می‌شوند.
مشکلات تیروئید: کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند چرخه عادت ماهانه را تحت تاثیر قرار دهد.

بیماری‌های مرتبط

فیبروم و پولیپ
اندومتریوز
آدنومیوز
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
عفونت‌های لگنی
سرطان رحم یا دهانه رحم

روش‌های تشخیص

آزمایش خون

آزمایش خون یکی از اولین مراحل ارزیابی خونریزی بیش از حد عادت ماهانه است. این آزمایش میزان هموگلوبین گلبول‌های قرمز و ذخایر آهن را بررسی می‌کند تا مشخص شود آیا فرد دچار کم‌خونی شده است یا خیر. علاوه بر این اندازه‌گیری هورمون‌هایی مانند تیروئید پرولاکتین و هورمون‌های تخمدانی می‌تواند به تشخیص اختلالات هورمونی مؤثر در خونریزی کمک کند.

سونوگرافی

سونوگرافی رحم و تخمدان‌ها دقیق‌ترین و در دسترس‌ترین روش برای بررسی ساختار داخلی رحم است. این روش می‌تواند وجود فیبروم پولیپ کیست تخمدان ضخامت غیرطبیعی آندومتر یا سایر مشکلات رحمی را به‌طور واضح نشان دهد. در برخی موارد پزشک سونوگرافی واژینال را توصیه می‌کند که جزئیات بیشتری از بافت رحم ارائه می‌دهد.

پاپ اسمیر

پاپ اسمیر با بررسی سلول‌های دهانه رحم به شناسایی تغییرات پیش‌سرطانی عفونت‌های ویروسی مانند HPV یا التهاب‌های مزمن کمک می‌کند. اگرچه پاپ اسمیر مستقیماً خونریزی زیاد را تشخیص نمی‌دهد اما می‌تواند مشکلات دهانه رحم را که گاهی با خونریزی غیرطبیعی همراه است آشکار کند.

بیوپسی آندومتر

بیوپسی آندومتر نمونه‌برداری از بافت داخلی رحم است که در مواردی انجام می‌شود که پزشک احتمال بیماری‌های جدی‌تر مانند هایپرپلازی آندومتر یا سرطان آندومتر را مطرح کند. این نمونه‌برداری معمولاً در مطب و بدون بیهوشی انجام می‌شود و می‌تواند دلیل دقیق خونریزی غیرطبیعی را مشخص کند.

روش‌های درمان

روش‌های درمان
روش‌های درمان خونریزی بیش از حد عادت ماهانه به نوع علت، شدت خونریزی، سن بیمار، وضعیت هورمونی وجود فیبروم یا پولیپ و حتی برنامه بارداری بستگی دارد. معمولاً پزشک ابتدا درمان‌های دارویی یا کم‌تهاجمی را امتحان می‌کند و اگر پاسخ مناسب نباشد روش‌های جراحی در نظر گرفته می‌شود. در ادامه همه روش‌های درمان را به‌صورت کامل توضیح می‌دهم:

درمان دارویی

داروهای هورمونی
تنظیم هورمون‌ها نقش مهمی در کنترل خونریزی دارد. گزینه‌ها شامل قرص‌های ترکیبی ضدبارداری پروژسترون خوراکی تزریق پروژسترون و بعضی داروهای تنظیم‌کننده تخمک‌گذاری است. این روش‌ها مخصوصاً برای زنانی با سیکل نامنظم تخمک‌گذاری ناقص یا اختلالات هورمونی مثل کم‌کاری تیروئید مفید هستند.
آی‌یو‌دی هورمونی (IUD)
این وسیله داخل رحم قرار می‌گیرد و با آزاد کردن مقادیر کم پروژسترون آندومتر را نازک می‌کند. کاهش خونریزی با این روش بسیار چشمگیر است و در بسیاری از زنان تا ۹۰ درصد کمتر می‌شود. اثر آن طولانی‌مدت و بین ۳ تا ۵ سال است.
داروهای آنتی‌فیبرینولیتیک
داروهایی مثل ترانکسامیک‌اسید از تجزیه لخته‌های خون جلوگیری می‌کنند و می‌توانند خونریزی را کاهش دهند. این داروها معمولاً در روزهای شدید خونریزی مصرف می‌شوند.

درمان‌های کم‌تهاجمی

این روش‌ها زمانی استفاده می‌شوند که علت خونریزی مشخصاً به مشکلات ساختاری مانند فیبروم یا پولیپ مربوط باشد.
آمبولیزاسیون فیبروم رحمی
برای زنانی که به‌دلیل وجود فیبروم‌های رحمی با خونریزی بیش از حد و مداوم روبه‌رو هستند پزشکان معمولاً یکی از روش‌های کم‌تهاجمی را توصیه می‌کنند که در آن آمبولیزاسیون فیبروم رحم با مسدود کردن رگ‌های تغذیه‌کننده فیبروم سبب کاهش خون‌رسانی کوچک شدن توده‌ها و در نهایت کنترل خونریزی می‌شود. این روش بدون برش جراحی انجام می‌شود درد و عوارض کمتری دارد و معمولاً بیمار تنها طی چند روز می‌تواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. علاوه بر کاهش خونریزی این درمان می‌تواند فشار و درد ناشی از فیبروم را نیز به‌طور قابل توجهی کم کند، بدون اینکه نیاز به برداشتن رحم باشد.
برداشتن پولیپ (پولیپکتومی)
پولیپ‌های آندومتر می‌توانند خونریزی بیش از حد ایجاد کنند. برداشتن آنها با هیستروسکوپی انجام می‌شود و یک روش کم‌تهاجمی و مؤثر است.
ابلیشن آندومتر
این درمان با از بین بردن لایه داخلی رحم انجام می‌شود. برای زنانی مناسب است که دیگر قصد بارداری ندارند و خونریزی غیرقابل‌کنترل دارند.

درمان‌های جراحی

وقتی روش‌های دیگر جواب ندهد یا علت خونریزی بسیار شدید باشد، جراحی به‌عنوان آخرین انتخاب مطرح می‌شود.
میومکتومی
در این روش فیبروم‌ها برداشته می‌شوند اما رحم حفظ می‌شود. این درمان بهترین انتخاب برای زنانی است که قصد بارداری دارند.
هیسترکتومی
برداشتن کامل رحم است. این روش قطعی‌ترین درمان خونریزی بیش از حد است اما فقط زمانی انجام می‌شود که هیچ روش دیگری مؤثر نبوده باشد. برای زنانی که قصد بارداری در آینده ندارند پیشنهاد می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

خونریزی بیش از ۷ روز
نیاز به تعویض پد هر کمتر از ۲ ساعت
وجود لخته‌های بزرگ
علائم کم‌خونی
خونریزی بین دو عادت ماهانه
درد شدید هنگام پریود

نتیجه‌گیری

خونریزی بیش از حد عادت ماهانه موضوعی حساس و مهم است که نباید نادیده گرفته شود. این مشکل می‌تواند نشانه بیماری‌های جدی مانند اختلالات هورمونی فیبروم یا حتی سرطان باشد. تشخیص زودهنگام و مراجعه به پزشک بهترین راه برای پیشگیری از عوارض شدید مانند کم‌خونی خستگی مزمن و مشکلات باروری است. اگر هر یک از علائم ذکرشده را تجربه می‌کنید بهتر است هرچه سریع‌تر بررسی پزشکی انجام دهید. اگر به دنبال روشی کم‌تهاجمی و پیشرفته برای درمان فیبروم رحم هستید مرکز نمونه برداری یاس نیاوران یکی از بهترین گزینه‌ها محسوب می‌شود. این مرکز با بهره‌ گیری از فناوری‌های روز دنیا و حضور متخصصان اینترونشنال رادیولوژی آنژیو آمبولیزاسیون فیبروم های رحم را با بالاترین سطح دقت و ایمنی ارائه می‌دهد.
منابع
mayoclinic.org
my.clevelandclinic.org

زمانی که خونریزی بیش از ۷ روز طول بکشد، لخته‌های بزرگ دفع شود یا مجبور باشید هر ۱ تا ۲ ساعت پد را عوض کنید. این وضعیت ممکن است نشان‌دهنده منوراژی باشد و نیاز به بررسی پزشکی دارد.

از دست دادن مداوم خون می‌تواند سطح آهن را کاهش دهد و باعث کم‌خونی، خستگی، ضعف و تنگی نفس شود.

بسته به علت، ممکن است تأثیر بگذارد. فیبروم، اختلالات هورمونی و آندومتریوز می‌توانند باروری را کاهش دهند. درمان صحیح معمولاً این مشکل را برطرف می‌کند.

لیست نظرات

مهتاب رضایی

محیط منظم و زمان‌بندی مناسب باعث شد تجربه خوبی داشته باشم

مریم رستمی

مطالب دقیق و ساده ارائه شده بود.

راحله قربانی

بهترین مرکز برای انجام آمبولیزاسیون با پزشکان با تجربه است


مرکز نمونه برداری تخصصی یاس نیاوران
Click