آیا بزرگ شدن پروستات درد دارد و با چه روش‌هایی درمان می‌شود؟

به‌طور معمول بزرگ شدن پروستات به خودی خود دردناک نیست و بیشتر مردان به‌جای احساس درد با اختلالات ادراری روبه‌رو می‌شوند. شایع‌ترین این علائم عبارت‌اند از:
تکرر ادرار به‌ویژه در شب که می‌تواند باعث اختلال خواب شود
احساس فوریت و نیاز فوری به دفع ادرار حتی با حجم کم ادرار
جریان ادرار ضعیف، منقطع یا شروع دشوار
احساس تخلیه ناقص مثانه یا باقی ماندن ادرار پس از دفع
در برخی افراد چکه‌چکه آمدن ادرار بعد از پایان دفع
با این حال در برخی موارد خاص اگر بزرگ شدن پروستات باعث عفونت مجاری ادراری، احتباس ادرار، التهاب مثانه یا کلیه‌ها و یا ایجاد سنگ مثانه شود ممکن است درد یا سوزش در ناحیه زیر شکم، پهلوها، ناحیه تناسلی، بیضه‌ها یا هنگام ادرار کردن بروز پیدا کند.

علت دقیق BPH هنوز به طور کامل مشخص نیست اما چند عامل مهم می توانند زمینه ساز آن باشند:
تغییرات هورمونی مرتبط با افزایش سن؛ کاهش تدریجی تستوسترون و افزایش نسبی استروژن
سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی که احتمال ابتلا را بالا می‌برند
سبک زندگی کم‌تحرک و نشستن‌های طولانی که باعث اختلال در جریان خون لگن می‌شود
رژیم غذایی پرچرب، پرکالری و کم‌فیبر و مصرف زیاد گوشت قرمز
چاقی شکمی و اضافه وزن
مصرف سیگار و الکل
ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن مثل دیابت و فشار خون

پزشک برای تشخیص این بیماری از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند. این روش‌ها شامل معاینه فیزیکی و انجام آزمایش‌های تخصصی است تا وضعیت بیمار به دقت بررسی شود و سایر بیماری‌های احتمالی رد شوند. مهم‌ترین این روش‌ها عبارت‌اند از:
معاینه انگشتی از طریق مقعد (DRE) که پزشک با لمس از طریق دیواره مقعد اندازه، قوام و وجود هرگونه توده یا سفتی غیرطبیعی را ارزیابی می‌کند.
آزمایش PSA (آنتی‌ژن اختصاصی) که با اندازه‌گیری سطح این پروتئین در خون احتمال التهاب، عفونت یا حتی سرطان را مشخص می‌کند.
سونوگرافی به‌ویژه سونوگرافی ترانس‌رکتال (TRUS) که تصویر دقیق‌تری از اندازه و ساختار داخلی این عضو ارائه می‌دهد و در برخی موارد برای هدایت نمونه‌ برداری پروستات نیز به کار می‌رود.
آزمایش ادرار که وجود عفونت، خون یا علائم التهاب را در مجاری ادراری بررسی می‌کند.
بررسی سرعت و حجم جریان ادرار که شدت انسداد مجرا و عملکرد عضلات مثانه را می‌سنجد و به تشخیص شدت بیماری کمک می‌کند.
در صورت لزوم، اندوسکوپی مثانه (سیستوسکوپی) که با وارد کردن یک دوربین باریک به داخل مجرا و مثانه انجام می‌شود تا پزشک به صورت مستقیم داخل مجرای ادراری و مثانه را ببیند و سایر علل احتمالی انسداد را رد کند.

روش درمان به شدت علائم، اندازه، سن بیمار و وضعیت سلامت عمومی فرد بستگی دارد. پزشک پس از بررسی کامل مناسب‌ترین روش را پیشنهاد می‌کند. این روش‌ها شامل موارد زیر است:

تغییر سبک زندگی

این مرحله معمولاً اولین توصیه پزشک است و می‌تواند علائم خفیف را به خوبی کنترل کند.
کاهش مصرف مایعات به‌ویژه در ساعات عصر و قبل از خواب برای کاهش دفعات ادرار شبانه
پرهیز از نوشیدنی‌های حاوی کافئین و الکل که می‌توانند مثانه را تحریک کنند و نیاز به ادرار را افزایش دهند.
انجام فعالیت بدنی منظم و ورزش‌های هوازی برای بهبود جریان خون لگن و کاهش احتقان
یادگیری تکنیک‌های تمرینی برای تقویت عضلات کف لگن (تمرینات کگل) جهت بهبود کنترل ادرار
پرهیز از مصرف داروهایی که ممکن است علائم را بدتر کنند؛ مانند برخی داروهای ضداحتقان یا آنتی‌هیستامین‌ها (با مشورت پزشک)

دارودرمانی

وقتی علائم متوسط تا شدید باشد یا تغییر سبک زندگی کافی نباشد، داروها تجویز می‌شوند.
داروهای مسدودکننده آلفا که با شل کردن عضلات پروستات و گردن مثانه جریان ادرار را بهتر می‌کنند.
داروهای مهارکننده آنزیم 5-آلفا ردوکتاز که با کاهش سطح هورمون‌های موثر بر رشد پروستات اندازه آن را کوچک کرده و سرعت پیشرفت بیماری را کم می‌کنند.
در برخی موارد ترکیب هر دو گروه دارویی برای اثرگذاری بهتر استفاده می‌شود.

درمان‌های کم‌تهاجمی

این روش‌ها برای بیمارانی توصیه می‌شود که به دارو پاسخ نداده‌اند یا عوارض دارویی را تحمل نمی‌کنند و هدف آن‌ها کاهش اندازه پروستات یا باز کردن مسیر ادراری بدون جراحی باز است.
گرما درمانی یا درمان با امواج مایکروویو که با حرارت دادن بافت اضافی حجم آن را کاهش داده و فشار روی مجرای ادراری را کم می‌کند.
لیزر درمانی که با انرژی لیزر، بافت پروستات را تبخیر یا برش می‌دهد و باعث بهبود سریع علائم می‌شود؛ این روش معمولاً با خونریزی کمتر و دوران نقاهت کوتاه همراه است.
آمبولیزاسیون شریان که یک روش نسبتاً جدید و کم‌تهاجمی است و طی آن پزشک از طریق رگ‌های خونی کشاله ران، مواد مخصوصی را به شریان‌های تغذیه‌کننده پروستات تزریق می‌کند تا جریان خون به این عضو کاهش یابد و به مرور زمان اندازه آن کوچک شود. این روش به‌ویژه برای بیمارانی که امکان جراحی ندارند یا داروها برایشان مؤثر نبوده گزینه مناسبی است.
روش‌های جدیدتر مانند قرار دادن ایمپلنت‌های مخصوص برای باز نگه داشتن مجرای ادراری و بهبود جریان ادرار بدون نیاز به برداشتن بافت پروستات

در حال حاضر کلینیک یاس نیاوران یکی از مراکزی است که با تکیه بر دانش پزشکان متخصص روش‌ درمانی جدید و کم تهاجمی آمبولیزاسیون توده‌ های پروستات را به بیماران ارائه می‌دهد.

جراحی

وقتی علائم شدید است احتباس کامل ادرار رخ داده یا عوارضی مثل سنگ مثانه و عفونت‌های مکرر ایجاد شده باشد جراحی بهترین گزینه است.
متداول‌ترین روش TURP (برداشتن پروستات از طریق مجرا) است که در آن جراح با استفاده از یک وسیله باریک و مخصوص از راه مجرای ادراری وارد شده و بافت اضافی را به‌تدریج تراشیده و خارج می‌کند تا مسیر ادرار باز شود. این عمل تحت بی‌حسی یا بیهوشی انجام می‌شود و معمولاً چند روز بستری نیاز دارد.
در مواردی که پروستات بسیار بزرگ باشد یا شکل آن اجازه تراش از طریق مجرا را ندهد، جراحی باز یا لاپاراسکوپی (پروستاتکتومی ساده) انجام می‌شود که طی آن از برش کوچک در پایین شکم یا با روش‌های کم‌تهاجمی لاپاراسکوپی بخش مرکزی برداشته می‌شود. این نوع جراحی معمولاً دوره نقاهت طولانی‌تری نسبت به TURP دارد اما برای پروستات‌های خیلی بزرگ کارایی بیشتری دارد.

بزرگ شدن پروستات به طور معمول به صورت مستقیم درد ایجاد نمی‌کند اما می‌تواند باعث مشکلات و ناراحتی‌های قابل توجه شود که کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. تشخیص به موقع و انتخاب درمان مناسب )از تغییر سبک زندگی و دارودرمانی گرفته تا روش‌های کم‌تهاجمی و جراحی( نقش بسیار مهمی در کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری دارد. همچنین آگاهی از روش‌های نوین مانند امبولیزاسیون شریان پروستات به بیماران گزینه‌های کم‌تهاجمی و مؤثری برای بهبود عملکرد ادراری و کاهش اندازه این عضو ارائه می‌دهد بدون اینکه نیازی به جراحی باز باشد.
مرکز نمونه برداری یاس نیاوران با بهره‌گیری از تیم مجرب و تجهیزات پیشرفته، خدمات تخصصی در زمینه آمبولیزاسیون پروستات ارائه می‌دهد. در این مرکز می‌توانید با خیالی آسوده روند درمان خود را زیر نظر پزشکان متخصص پیگیری کنید و از مراقبت و پشتیبانی کامل پیش از عمل، حین انجام کار و پس از آن برخوردار شوید. برای دریافت مشاوره یا رزرو نوبت، کافی است از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02126135170 اقدام کنید.

منابع
mayoclinic.org
nhs.uk