تشخیص بیماری‌های پروستات، به‌ویژه در مراحل اولیه، نیازمند دقت و توجه ویژه است. غربالگری منظم از سنین میانسالی به بعد، می‌تواند نقش حیاتی در شناسایی زودهنگام مشکلات این غده و افزایش اثربخشی درمان داشته باشد. با توجه به اینکه بسیاری از بیماری‌های پروستات مانند BPH یا حتی سرطان ممکن است برای مدت طولانی بدون علامت باشند، استفاده از روش‌های تشخیصی دقیق و به‌موقع بسیار حیاتی است. بسته به نوع بیماری، شدت علائم و وضعیت جسمانی بیمار، پزشک ممکن است از یک یا ترکیبی از روش‌های زیر استفاده کند:
آزمایش PSA
سنجش سطح آنتی‌ژن خاص پروستات در خون. افزایش غیرطبیعی ممکن است نشانه التهاب، BPH یا سرطان باشد. اگرچه این تست به تنهایی کافی نیست، اما یکی از اولین روش های غربالگری است.
معاینه انگشتی از طریق رکتوم
پزشک با لمس پروستات از طریق دیواره رکتوم اندازه، قوام و برجستگی‌های غیرطبیعی را بررسی می‌کند. این معاینه ساده اما بسیار مهم است، زیرا بسیاری از توده‌ها یا ناهنجاری‌ها از طریق لمس قابل تشخیص‌اند.
سونوگرافی ترانس‌رکتال
برای ارزیابی دقیق ساختار پروستات، اندازه‌گیری حجم آن و مشاهده هرگونه توده یا ناهنجاری احتمالی استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، این روش برای هدایت دقیق بیوپسی نیز به کار می‌رود.
MRI پروستات
نوعی تصویربرداری پیشرفته که می‌تواند نواحی مشکوک به سرطان را با دقت بالا شناسایی کند. MRI چندپارامتری (mp-MRI) امروزه یکی از دقیق‌ترین ابزارهای غیرتهاجمی برای تشخیص ضایعات بدخیم است.
بیوپسی پروستات
در صورتی که نتایج آزمایش PSA یا MRI نگران‌کننده باشد، پزشک با استفاده از سوزن‌های مخصوص از بافت پروستات نمونه‌برداری می‌کند. این نمونه‌ها در آزمایشگاه بررسی می‌شوند تا وجود یا عدم وجود سلول‌های سرطانی مشخص شود.
اندازه‌گیری جریان ادرار
روشی غیرتهاجمی برای بررسی شدت انسداد مجرای ادرار. با تحلیل سرعت و الگوی جریان ادرار، پزشک می‌تواند تا حدی شدت مشکل را ارزیابی کند.
باقی‌مانده ادرار در مثانه
گاهی پس از ادرار، مقدار قابل‌توجهی از ادرار در مثانه باقی می‌ماند که می‌تواند نشانه اختلال در عملکرد پروستات باشد. این میزان معمولاً با سونوگرافی یا اسکن مثانه اندازه‌گیری می‌شود.
